Nowy Sącz jest jednym z najstarszych miast w Małopolsce, o bogatej historii i posiadającym wiele zabytków. Wśród nich zwrócić należy uwagę na dwa największe, a więc nowosądecki rynek i znajdujący się w jego centrum ratusz. Co wyróżnia te miejsca i jaka jest ich historia? Dowiecie się tego czytając poniższy opis.
Rynek w Nowym Sączu
Ten zabytkowy rynek posiada wymiary około 150-160 na 120 metrów, co stanowiło dwunastą część miasta lokowanego w roku 1292 (przywilejem lokacyjnym wydanym przez króla Wacława II). Obecnie czyni to go drugim największym rynkiem w województwie małopolskim, po słynnym rynku w Krakowie. Pod kątem prostym wybiega z niego dziesięć uliczek, które wraz z przecięciami tworzą formę szachownicy, co było charakterystyczne dla średniowiecznych układów miast. Zabudowa jest tutaj zwarta i oparta na jednopiętrowych budynkach. Przy rynku przebiega odcinek ulicy Jagiellońskiej, która jest najbardziej okazałą w całym mieście i jest pozostałością traktu węgierskiego. Fragment położony przy rynku jest wyłączony z ruchu, tworząc urokliwy deptak. W 1966 roku na rynku nowosądeckim położono nową płytę i tym samym z placu targowego stał się on prawdziwą wizytówką i sercem miasta, które przyciąga zarówno mieszkańców, jak i odwiedzających to miejsce turystów.
Historia tego miejsca wymaga cofnięcia się na przestrzeni kilkuset lat, podczas których zabudowa drewniana ustępowała miejsca domom kamiennym oraz ceglanym. Duży wpływ na kreowanie się architektury rynku miały także często występujące w tym miejscu pożary, które dotykały umiejscowione tutaj zabudowania. Aktualnie wokół rynku znajduje się trzydzieści kamienic (oprócz tego ratusz), natomiast najwięcej w historii było ich tam czterdzieści. Większość kamienic przy rynku posiada piwnice z gotyckimi sklepieniami. Po wielkim pożarze w XIX wieku nadbudowano lub przebudowano jednak ich piętra, choć niektóre z nich zachowały swoje rysy, nawiązujące do czasów mieszczańskich (z charakterystycznymi, trzyokiennymi frontami). W najstarszych kamienicach znajdują się przejezdne sienie (okraszone portalami w renesansowym stylu), co było specyficznym elementem miast położonych w pobliżu traktów handlowych. Najstarsza kamienica przy rynku znajduje się pod numerem drugim i może się poszczycić wspomnianą sienią oraz zabytkową piwnicą, natomiast na piętrze umieszczono Galerię Marii Ritter, a więc oddział nowosądeckiego muzeum.
Ratusz nowosądecki
Pośrodku rynku znajduje się zabytkowy ratusz, choć nie jest to jego pierwsza wersja. Ta przypadała na XV wiek, gdy budowla była jeszcze umiejscowiona w pobliżu kościoła świętej Małgorzaty. Nie wiadomo jednak o nim zbyt wiele poza tym, że posiadał wysoki i szeroki parter. Budynek został jednak wykupiony przez kardynała Zbigniewa Oleśnickiego i przeznaczony na kwatery dla duchownych.
W tym samym wieku powstał zatem drugi ratusz, po północno-zachodniej części placu, gdyż w jego centrum znajdowała się wówczas studnia. Na przestrzeni lat wielokrotnie trawił go ogień, co wymagało wielu renowacji oraz przekształceń. Wiadomo natomiast, że posiadał on rozległy skarbiec oraz wieżę, co potwierdzono w drugiej połowie XX wieku, gdy podczas wymiany płyty rynku natrafiono na jego fundamenty. W 1894 roku północno-zachodnia część miasta spłonęła w wielkim pożarze, a wraz z nią także ratusz. Po wyburzeniu wypalonych murów przystąpiono do budowy nowego ratusza, który wykorzystywany jest do dziś, stanowiąc siedzibę sądeckich władz. Wzniesiono go w latach 1895-1897 według projektu wykonanego przez architekta Jana Perosia. Same prace nad wnętrzem trwały jednak jeszcze kilkanaście lat. Budowlę stworzono w stylu eklektycznym, zatem nawiązuje ona do wielu dorobków, lecz szczególnie neorenesansu oraz neobaroku. Jej charakterystycznym elementem jest wieża z hełmem kopułowym, na której zwieńczeniu znajduje się iglica z kierunkowskazem wietrznym oraz orłem, będącym symbolem naszego kraju. Poza ozdobnym zegarem, nad którym po dziś dzień pieczę sprawują zegarmistrzowie Dobrzańscy, wieża jest bogato wystrojona rzeźbami, w tym czterema orłami kamiennymi oraz figurą królowej Jadwigi. Elewacja ratusza pokryta jest fryzem nadokiennym, który tworzą herby miast z którymi Nowy Sącz pertraktował na przestrzeni wieków w kontekście handlowym. Do samego wnętrza prowadzą eleganckie klatki schodowe, a szczególny podziw budzi sala reprezentacyjna. Posiada ona neorenesansowy strop i fryz podstropowy okraszony obrazami nawiązującymi do historii narodowej. Na ścianach znajdują się z kolei malarskie odzwierciedlenia pieczęci cechowych, a także miejskich.
